Metavera Art Festival jest formą upamiętnienia sylwetki wybitnego katowickiego artysty, Piotra Szmitke, w pierwszą rocznicę jego śmierci (1955-2013).
Piotr Szmitke był artystą biegle poruszającym się w różnych przestrzeniach i dyscyplinach sztuki. Był twórcą takich spektakularnych i interdyscyplinarnych realizacji artystycznych jak: autorska opera “Muzeum Histeryczne Mme Eurozy” wystawiona w Operze Śląskiej w Bytomiu w reż. Ingmara Villqista, monumentalne malowidło na żelaznej kurtynie (multimedialna kurtyna teatralna) w Teatrze Śląskim w Katowicach czy wielowątkowy performens „Otwarcie Konsulatu Monarchii Metawery w Krakowie” (zrealizowany we współpracy z krakowskim Bunkrem Sztuki). Jego twórczość stanowi zasadniczą inspirację dla interdyscyplinarnego kierunku i programu festiwalu, łączącego film, dramat, muzykę, sztuki wizualne i performatywne. W 2011 roku Szmitke został odznaczony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.
Wydarzeniem spajającym w czasie inne działania festiwalu jest wystawa rysunków, wcześniej nigdzie nie eksponowanych, z ostatniego okresu życia artysty. Prace zamykają się w cykle, ujawniając stylistyczną i tematyczną różnorodność. Precyzja kreski, nieprzeciętny talent i bezbłędny warsztat układają się w otwarte opowieści, metafory życia i metafizycznych poszukiwań. Wystawa ma miejsce w Centrum Kultury im. Krystyny Bochenek w Katowicach pod opieką kuratorską Marleny Niestrój, od 2005 roku związanej zawodowo i życiowo z Piotrem Szmitke, z którym przygotowywała liczne projekty artystyczne, wydawnicze i ekspozycyjne. Wernisaż wystawy odbędzie się 10.10. o godzinie 18:00, zaś finisaż 31.10. o godzinie 18:00. Podczas finisażu zaprezentowany zostanie ostatni zapis wideo z udziałem Piotra Szmitke, nagrany w Wenecji w czerwcu 2013 roku (montaż: Leszek Ptaszyński). Także w dniu finisażu o godzinie 17:00 na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach zostanie odsłonięty pomnik nagrobny Piotra Szmitke według jego własnego projektu, wykonany przez Wiesława Mlaka.
Teatr Śląski włączył się w obchody rocznicy śmierci artysty, odsłaniając dla widzów spektaklu „Cinema!” monumentalne dzieło Piotra Szmitke: multimedialną kurtynę teatralną zrealizowaną na żelaznej kurtynie Dużej Sceny. 12.10. o godzinie 19:00 tuż przed spektaklem na wielkim malowidle pokrywającym żelazną kurtynę odtworzona zostanie animacja rysunkowa stanowiąca dopełnienie i integralną część tego dzieła (animacja i muzyka: Piotr Szmitke, wokal: Joanna Kściuczyk-Jędrusik).
W 1989 roku Piotr Szmitke zrealizował w Radiu Katowice autorskie słuchowisko zatytułowane ”Beczka zawistnego losu”. Szmitke – artysta totalny – jest tutaj zarówno autorem dramatu, jak i reżyserem, aktorem wcielającym się w każdą z postaci, a także autorem muzyki i oprawy dźwiękowej. Emisja tego słuchowiska odbędzie się 12.10 o godzinie 22:00 na falach Radia Katowice. Kilka dni później, 16.10. o godzinie 14:15 w ramach audycji Anny Sekudewicz wyemitowana zostanie archiwalna audycja dokumentalna Ewy Niewiadomskiej o Szmitke pod tytułem ”Nie wszystkie jego twarze”.
19.10 o godzinie 19:00 odbędzie się koncert wspomnieniowy z udziałem Bogdana Mizerskiego (kontrabas), Bronisława Dużego (puzon), Joanny Kściuczyk-Jędrusik (wokal), Marty Pagacz (wokal) oraz Piotra Szmitke (fortepian, nagrania archiwalne), nawiązujący do benefisu zorganizowanego z okazji 30-lecia pracy twórczej Piotra Szmitke w 2010 roku, podczas którego artyści improwizowali wspólnie na scenie. Tak jak wtedy zdarzenie będzie miało miejsce w katowickim Kinoteatrze Rialto.
27.10 w Wyższej Szkole Technicznej w Katowicach, gdzie w ostatnich latach życia Piotr Szmitke był wykładowcą, odbędzie się konferencja naukowo-artystyczna „Paradygmat rzeczywistości – między prawdą a fikcją. II Konferencja Metawerystyczna”. Punktem wyjścia dla konferencji są założenia metaweryzmu – autorskiej doktryny artystycznej Piotra Szmitke, zakładającej ingerencję sztuki w tkankę rzeczywistości.
Temat “Paradygmat rzeczywistości – między prawdą a fikcją” jest traktowany jako hasło wywoławcze w spotkaniu prelegentów i przyjaciół artysty, m.in. Marii Korusiewicz, Irmy Koziny, Henryka Wańka i Romana Maciuszkiewicza W ramach konferencji Saba i Mieczysław Litwińscy zaprezentują performens muzyczny „Hymn Metawery”. Konferencji towarzyszyć będzie wydanie publikacji okolicznościowej, projekcja filmu „Piotr Szmitke. Elektromagnetyczny wędrowiec” w reż. Leszka Ptaszyńskiego oraz emisja metawerystycznego performensu „Kryzys rzeczywistości”, zrealizowanego przez Szmitke w Wyższej Szkole Technicznej w 2012 roku w ramach „TEDx Rawa River”. Konferencja rozpocznie się o godzinie 12:00.
30.10. o 18:00 w Kinoteatrze Rialto w Katowicach zostanie zaprezentowany blok filmów związanych z postacią Piotra Szmitke. Wieczór rozpocznie biograficzny dokument „Hodowca symulakrów” w reżyserii Leszka Ptaszyńskiego, ukazujący artystę w trakcie procesu twórczego. O 18:30 wyświetlony zostanie film “Zbrodnia Ikara” w reż. Piotra Szmitke. Jest to osobista artystyczna interpretacja wydarzeń historycznych związanych z osobą Wojciecha Korfantego. O 19:00 wieczór zakończy po raz pierwszy pokazana na wielkim ekranie rejestracja opery „Muzeum Histeryczne Mme Eurozy” Piotra Szmitke (reż. Ingmar Villqist). Opera powstała w 2005 roku jako autorskie interdyscyplinarne dzieło muzyczno-wizualne zrealizowane na podstawie rysunkowej partytury.
05.11. o godzinie 18:00 w Teatrze Korez w Katowicach odbędzie się pierwsze publiczne czytanie dramatu “Donna wśród skał” Piotra Szmitke w reżyserii Ingmara Villqista z udziałem aktorów: Mirosława Neinerta oraz Barbary Lubos. Jest to kameralna opowieść o nie do końca przypadkowym spotkaniu, odbywającym się podczas castingu w studiu nagrań. Przenikliwe dialogi niosą ze sobą silny ładunek emocjonalny, złość, smutek wynikający z niezgody na nieudaną miłość. Jednoaktówka napisana została w 2004 roku i zawiera wątki autobiograficzne.
Następnego dnia 06.11. o godzinie 19:00 na zakończenie Metavera Art Festival także w Teatrze Korez w Katowicach zaprezentowany zostanie spektakl „Klepsydra” Teatru A Part w reżyserii Marcina Hericha i wykonaniu Moniki Wachowicz. To przejmująca narracja przepełniona smutkiem kobiety postawionej wobec konieczności akceptacji faktu rozstania i pożegnania ukochanej osoby. Przedstawienie jest swoistym rytuałem żałobnym. Tytuł spektaklu, a także jego koncepcja sceniczna i zarysowana w nim opowieść odnoszą się do dwoistości znaczenia słowa „klepsydra”, oznaczającego z jednej strony zegar piaskowy, jak również ogłoszenie żałobne. W kontekście festiwalu przedstawienie stanowi również osobisty komentarz, próbę uchwycenia emocji związanych z odejściem ukochanego męża.