Spektakle | fundacja paryż

Zgodnie ze statutem Fundacja Paryż wspiera działania o unikatowym i niekomercyjnym charakterze z obszaru sztuki interdyscyplinarnej, w tym performatywnej.

W ramach tego priorytetu Fundacja zrealizowała szereg niszowych spektakli oraz projekty warsztatowe i wydawnicze.

2024 – produkcja spektaklu pt. „Gdy już nikt nie słyszy, Gdy już nikt nie patrzy” (Spektakl powstał w ramach programu OFF Polska, organizowanego przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.)

2023 – warsztaty artystyczne dla mieszkańców Katowic z dziedzin wokalistyki, emisji głosu, aktorstwa, ruchu scenicznego oraz świadomości ciała (w ramach programu Mikrogranty)

2022 – produkcja spektaklu taneczno-teatralnego pt. Pieśń Ćmy (wsparcie w programie Teatrogranty oraz stypendium z Funduszu Popierania Twórczości)

2022 – realizacja cyklu warsztatów artystycznych wokalno-aktorskich (przy wsparciu Miasta Katowice)

2019 – produkcja spektaklu taneczno-teatralnego pt. Święto wiosny (przy wsparciu Miasta Katowice i Samorządu Województw Śląskiego)

2018 – produkcja spektaklu taneczno-teatralnego pt. Cztery (przy wsparciu Miasta Katowice), który został zakwalifikowany do finału Polskiej Platformy Tańca

2017 – warsztaty kreatywne – warsztaty z pracy z ciałem i emisji głosu (przy wsparciu Samorządu Województwa Śląskiego)

2016 – produkcja spektaklu taneczno-teatralnego pt. Więzy (przy wsparciu Samorządu Województwa Śląskiego)

2014 – wydanie książki na dziesięciolecie istnienia Teatru A Part

Gdy już nikt nie słyszy, Gdy już nikt nie patrzy

Spektakl dotyka różnych odcieni i aspektów naturalnego procesu, jakim jest starzenie. Siłą napędową do rozpoczęcia dyskusji są słowa aktorki, Geraldine Chaplin, która w jednym z wywiadów stwierdziła, że najtrudniejsze w starzeniu się jest to, że wraz z wiekiem człowiek staje się niewidzialny.

Lęk przed starością łączy się nierozerwalnie z lękiem przed śmiercią. Lęk przed śmiercią przesłania inny lęk: lęk przed życiem. Spektakl zaprasza do rozmyślań na temat: przemijania, starości, śmierci i życia, które trwa mimo to. Tworzy pomost dwóch perspektyw: tej, która spogląda nieubłaganie w zmierzch życia i tej, która skierowana jest w kierunku jego rozkwitu.

Spektakl dopełniony jest osobistą historią autorki, Marleny Niestrój, która jako żona towarzyszyła chorobie i odchodzeniu Piotra Szmitke, artysty interdyscyplinarnego, który zmarł w wieku 58 lat. Jeśli przyjąć, że starość to zużywanie się materii, jaką jest ciało to paradoksalnie bywa niezależna od wieku. Starość ma zatem różne oblicza, a odczuwanie przemijania jest bardzo subiektywnym procesem, zależnym od wielu uwarunkowań, psychicznych, mentalnych, środowiskowych, rodzinnych, fizycznych i tego, jaką postawę wobec życiowych wyzwań się wybiera.

Scenografia i środki audiowizualne tworzą przestrzeń, w której głosy osób starszych zostają usłyszane, a światło i dźwięk wzbogacają narrację, zapraszając do refleksji nad starzeniem się i przemijaniem. Spektakl, który łączy teatr wizualny i performance, okraszony jest wypowiedziami artystów – seniorów, reprezentujących różne obszary sztuki, na temat starości. Przedstawienie podkreśla ich szczególną wartość i wiedzę, stając się manifestem przeciwko ich wykluczeniu w społecznej świadomości.

„Gdy już nikt nie słyszy, Gdy już nikt nie patrzy” ma na celu zainicjowanie dialogu międzypokoleniowego, ukazując starzenie jako naturalną część życia. Przedstawienie przypomina, że potrzeba bycia widzianym i słyszanym nie jest ograniczana wiekiem, a godność i zrozumienie jest ważnym aspektem życia, niezależnie od upływu czasu.

Koncepcja, reżyseria, choreografia, scenografia, teksty: Marlena Niestrój
Współpraca dramaturgiczna i reżyserska: Marcin Herich
Muzyka: Ranne Ptaszki (Martyna Kubiak, Mateusz Szewczyk) oraz Piotr Szmitke
Występują: Marlena Niestrój oraz Martyna Kubiak, Mateusz Szewczyk (z muzyką na żywo)

Współpraca choreograficzna: Agnieszka Malicka
W warstwie wideo pojawiają się: Ryszarda Gozdowska, Elżbieta Janiszewska, Alina Kaniewska, Adam Łukaszek, Wanda Majerówna, Roman Michalski, Bogumiła Murzyńska, Andrzej Putowski, Piotr Szmitke, Henryk Waniek
Światło: Marcin Thomann
Dźwięk: Bernard Pytlik

Pokazy premierowe odbyły się 15, 16, 17 września oraz 4 i 5 października na scenie plenerowej przy ARTHouse ŻARKI na Jurze.

Produkcja: Fundacja Paryż
Współpraca: Teatr A Part

Serdeczne podziękowania dla Dyrekcji Teatru Śląskiego oraz Dyrekcji Domu Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie za wsparcie w realizacji wywiadów z artystami.

Spektakl powstał w ramach programu OFF Polska organizowanego przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

fot. Rafał Sandecki

Pieśń Ćmy

Namiętność sprawia, że człowiek wznosi się nie tylko ponad samego siebie, lecz także ponad granice swej śmiertelności i ziemskości i – wynosząc go tak wysoko – niszczy go. […] Tęsknota ćmy do gwiazd nie dlatego jest czysta, że gwiazdy wiszą wysoko na niebie, ale dlatego, że jest to tęsknota ćmy, która żywiąc tak szlachetne aspiracje, wręcz przeczy swej naturze.
[Carl Gustav Jung „Symbole i przemiany”]

Co sprawia, że ćma ryzykuje tak wiele, by być blisko światła? Na czym polega ten taniec ćmy z płomieniem, taniec życia i śmierci, rozumu i instynktu? Co czuje ćma, gdy zbliża się do unicestwiającego spełnienia? A może kierują nią rozkosz poznania?

Ekstaza nie posiada tylko jednej odsłony. Może być narzędziem do wyładowania napięcia w ciele, osiągnięcia stanu szczęśliwości i radości albo środkiem do osiągnięcia harmonii między człowiekiem a absolutem. Może mieć charakter wizjonerski, intelektualny czy miłosny. Może być zarówno mistycznym czy filozoficznym doświadczeniem, bardziej lub mniej subtelnym, euforycznym lub naiwnym, bardziej cielesnym lub jedynie psychicznym. Pojęcie „ekstaza” poszerza więc swoje znaczenie poprzez doznanie psychiczne, rytualne i mistyczne, oddalając się tym samym od czysto fizycznego doświadczenia.

Spektakl przenosi nas w symboliczną podróż do świata ćmy, której ślepe i nieroztropne dążenie do światła jest punktem wyjścia w rozważaniach nad naturą ludzką, doprowadzającą nas samych do samozagłady, wojen i destrukcji naturalnego środowiska.

Spektakl „Pieśń Ćmy” Marleny Niestrój jest przedstawieniem o naturze ludzkiej, która dając sobą zawładnąć ściąga na siebie pierwiastek boski, jednocześnie stwarzający i unicestwiający. Przedsięwzięcie to jest performatywno-tanecznym solowym spektaklem, opierającym się na indywidualnej ekspresji ruchowej. Jest to próba połączenia tańca emocji (skala ludzka) z przeżyciem mistycznym (skala boska).

Koncepcja, reżyseria, scenografia i wykonanie: Marlena Niestrój
Kostiumy: Sultana Atelier. Patrycja Osińska.
Muzyka (fragmenty): Brambles (Deep Corridor, Arête), Celestial Floods (Instrumental) , Alef (Sol), Julianna Barwick (Flown)
Światła: Marcin Thomann
Czas trwania: 45 minut

Premiera: Katowice Miasto Ogrodów, 5 listopada 2022 roku (w ramach VI Metavera Art Festival)

Spektakl dostał wsparcie w programie Teatrogranty oraz stypendium z Funduszu Popierania Twórczości.

fot. Rafał Sandecki

Kolejne prezentacje:
5 kwietnia 2023, Instytucja Kultury Katowice Miasto Ogrodów
19 czerwca 2023, Instytucja Kultury Katowice Miasto Ogrodów (w ramach Międzynarodowego Festiwalu Sztuk Performatywnych A Part)
1 września 2023, Instytucja Kultury Katowice Miasto Ogrodów
23 maja 2024, Instytucja Kultury Katowice Miasto Ogrodów

Pieśń Ćmy – fot. Grzegorz Krzysztofik